Na Stefan Hertmans’ alom geprezen boek Oorlog en terpentijn komt de schrijver met een nieuwe roman op de proppen. En wat voor een roman.
Het boek gaat over een jonge vrouw die rond het jaar 1100 enige tijd in Monieux, een dorpje in de Provence heeft gewoond. Hertmans heeft al jaren een vakantiehuis in hetzelfde dorp. Waar hij door een buurman via artikels op het spoor van de vrouw werd gezet.
Als jongedame wordt ze verliefd op de zoon van de joodse opperrabbijn in Frankrijk. Hamoutal, de tot het Jodendom bekeerde vrouw, vlucht samen met haar geliefde naar het dorpje Monieux. chtervolgd door de ridders van haar vader zijn ze hier enige tijd veilig. Tot de eerste kruistocht alles op zijn kop zet en de jodenhaat weer oplaait.
In Monieux vindt een pogrom plaats. Waarbij Hamoutal haar man verliest. Haar kinderen worden ontvoerd. Ze slaat op de vlucht. Wat volgt is een omzwerving die haar naar Rouen, Narbonne en zelfs Caïro brengt. De jonge vrouw is nergens veilig. Met haar verblijfplaatsen verandert ook haar naam: van Vigdis Adelaïs, Hamoutal tot haar Egyptische naam Galana.
De manier waarop Hertmans met veel details haar tragische levensverhaal schetst, doet geen afbreuk aan het verteltempo. Het boek leest lekker weg en gaat tegelijkertijd toch diep en maakt veel indruk.
Stefan Hertmans reist in dit boek zijn hoofdpersonage ook na. Hij legt dezelfde weg af als zij. Van Narbonne, Marseille, Palermo naar Caïro. Hij wisselt zijn persoonlijke reisverslag af met het verhaal van zijn protagoniste. Soms stelt hij zich vragen bij hoe het haar op bepaalde momenten in haar leven is vergaan. Andere keren laat hij zijn verbeelding de vrije loop en probeert hij zo de leemtes op te vullen. Hij beschrijft haar angsten, wanhoop, verliefdheid.
Wat ik ook heel knap vind aan het boek is dat het niet alleen iets over het verleden zegt, maar ook over onze eigen tijd.Als hij het heeft over de jihad, die een tegenreactie op de kruistochten was, heeft hij het ook over het nu. Over hoe de kiem van de hedendaagse problematiek samenhangt met een lange geschiedenis. Het boek bevat een aantal parallellen tussen de kruistochten en het terrorisme van vandaag. En Vigdis en haar man worden omschreven als vluchtelingen op zoek naar een betere plek om te leven. Dit geeft de roman een tijdloos karakter.
De schrijfstijl is poëtisch en van een hoog niveau. Je merkt als lezer dat je hier te maken hebt met een schrijver die zijn vak kent en zijn metier volledig onder de knie heeft. Het boek heeft kenmerken van een historische roman, maar door middel van het persoonlijke reisverslag wordt het ook meer dan alleen dat. Dit is een indrukwekkende roman geworden die je meeneemt naar een ver vervlogen tijd en je doet meeleven met de personages. Tegelijkertijd kan het ook als een spiegel fungeren voor onze eigen tijd.
Stefan Hertmans heeft met dit boek Oorlog en terpentijn een waardige opvolger gegeven.
Reacties