Il fu Mattia Pascal by Luigi PirandelloMy rating: 5 of 5 stars
Een eerste belangrijk element in dit boek, is de humor. Pirandello neemt de rauwe realiteit en beschrijft die op een ironische manier, soms op het randje van zwarte humor. In dit boek vind je de humor terug in het kluwen van verwarde situaties waarin de personages terecht komen, maar ook in de vaak zeer plastische beschrijvingen van de personages. Sommige scènes worden door die humor bijna volkstoneel, wat verklaart dat Pirandello zijn latere toneelstukken vaak baseert op zijn romans.
Maar het belangrijkste in dit boek, zijn de onderliggende, grote thema’s.
Het centrale thema is het verlangen naar vrijheid. Mattia wordt zich met een klap bewust van die vrijheid wanneer hij van de trein springt, en dat gevoel wordt eerst alleen maar groter. Maar al vrij snel wordt hij geconfronteerd met de grenzen van die vrijheid, en het besef van die grenzen wordt alsmaar sterker.
Het thema van de vrijheid is ook nauw verbonden met de angst voor de dood en de vraag wat er komt na de dood. Zo beseft Mattia dat zijn schijndood hem niet verlost van de echte dood. Daarnaast zijn er de lange filosofische discussies met signor Anselmo, die ervan uit gaat dat de mens het enige wezen is dat zichzelf voelt leven, en dat gevoel vergelijkt met een lampje dat iedereen in zich draagt en dat een kring van licht verspreid. De dood bestaat volgens hem niet, de grens tussen leven en dood "is illusoir, hij houdt verband met het zwakke lampje van onze persoonlijkheid: in de realiteit van de natuur bestaat hij niet".
Een derde groot thema is het zoeken naar identiteit¸ wat bij Mattia Pascal ook letterlijk het geval is: hij moet op zoek naar een nieuwe naam, maar hij wil zichzelf ook heropvoeden. Bij die zoektocht naar zijn identiteit, botst hij voortdurend op de nietigheid van de mens en de zinloosheid van het bestaan. Die zinloosheid lijkt nog te worden versterkt door de moderne maatschappij en de tirannie van het materiële.
Gelukkig zijn er ook nog positieve elementen in het leven, en die vindt Mattia terug in de liefde, enerzijds de liefde voor zijn dochtertjes, hoe kort ook, anderzijds zijn liefde voor Adriana.
Tussendoor verwijst Pirandello ook af en toe naar het creatieve proces van het schrijven en naar de fantasie, waarvan hij vaststelt dat die het echte leven nooit kan overtreffen blz. 281.
Of Mattia Pascal een antwoord vindt op zijn vragen, laat ik jullie zelf ontdekken, maar ik wil nog wel de raad meegeven die Signor Anselmo aan Mattia, of beter Adriano, geeft: “Lachen, meneer Meis, om al de nutteloze, stompzinnige kwellingen die het (leven) ons heeft bezorgd, om alle spookbeelden, om alle eerzuchtige en vreemde hersenschimmen die het voor en rondom ons heeft opgeroepen, om de angst die het ons heeft ingeboezemd”.
View all my reviews
Reacties